Bây giờ, mỗi lúc ốm đau, sinh đẻ, đồng bào người Khùa, người Mày ở 2 xã biên giới Dân Hóa và Trọng Hóa (Minh Hóa) đã biết tìm đến các cơ sở y tế. Ít người biết được rằng, đằng sau câu chuyện tưởng chừng rất đỗi bình thường này là cả một “cuộc chiến” đầy cam go giữa những người mặc áo blouse trắng và các hủ tục lạc hậu đã tồn tại bao đời ở vùng đất biên cương này…
"Cuộc chiến" chống những hủ tục
“Ở nơi rẻo cao, công tác chăm sóc sức khỏe của những người thầy thuốc không chỉ đơn thuần là khám chữa bệnh (KCB), mà chúng tôi bắt đầu từ việc tuyên truyền cho người dân hiểu và thay đổi nhận thức để khi ốm đau, sinh đẻ, bà con không ở nhà “cúng bái” theo hủ tục mà phải đến cơ sở y tế. Chúng tôi xem đây là một “cuộc chiến”, bởi để loại bỏ được những hủ tục đã tồn tại bao đời nay ra khỏi đời sống của đồng bào người Mày, người Khùa là việc làm không hề đơn giản…”, bác sỹ Đinh Xuân Thái, Trạm trưởng Trạm y tế xã Trọng Hóa bắt đầu câu chuyện với chúng tôi như vậy.
Theo bác sỹ Thái, trước đây, trong cộng đồng người Khùa, đặc biệt là người Mày tồn tại nhiều hủ tục. Theo quan niệm của đồng bào, những người mang bệnh là do bị ma nhập hay thần linh phạt nên phải mời thầy cúng về làm phép thì mới hết bệnh. Khắt khe nhất có thể kể đến là luật tục về sinh đẻ của phụ nữ người Mày. Phụ nữ người Mày trong thời gian sinh con được gia đình làm cho một cái chòi để ở riêng. Đứa trẻ sinh ra, đến khi biết cười, phải tiến hành làm lễ đuổi cái “dơ mà bẩn” đi, 2 mẹ con mới được đón vào nhà…
|
Đội ngũ các y, bác sỹ tích cực tuyên truyền phòng, chống dịch bệnh
cho người dân bản Pa Choong (xã Trọng Hóa).
|
Có lẽ do hủ tục người phụ nữ lúc sinh phải ra ở một mình ngoài chòi riêng, không được chăm sóc sức khỏe sinh sản chu đáo nên trước đây, tai biến sản khoa của phụ nữ người Mày nhiều không đếm xuể. Bà Hồ K ở bản Dộ-Tà Vờng 5 lần sinh nhưng chỉ nuôi được 2 đứa con. 3 đứa con trước bà K sinh ở nhà chòi nên chào đời chưa bao lâu thì mất. Cũng may, 2 đứa sau, nhờ sự vận động của các y, bác sỹ, bà K đã đến trạm y tế xã để sinh nên mới được “mẹ tròn con vuông”.
Quyết tâm thay đổi nhận thức của người dân về chăm sóc sức khỏe, đẩy lùi những hủ tục đã tồn tại bao đời nay trong cộng đồng người Khùa, người Mày, hàng ngày, ngoài công tác KCB ở trạm, những người mặc áo blouse trắng ở đây (gồm các y, bác sỹ ở trạm y tế xã, các chiến sỹ quân y đồn biên phòng, các cô đỡ thôn bản…) lại lặn lội về các bản để tuyên truyền cho đồng bào về KCB, sức khỏe sinh sản, phòng, chống dịch bệnh… “Để đồng bào thay đổi nhận thức về chăm sóc sức khỏe, chúng tôi đã đi bộ hàng chục cây số đến từng bản làng, nhà dân để tiêm phòng, khử trùng, hướng dẫn cách giữ gìn vệ sinh, phòng, chống dịch bệnh... và trên hết là đã chữa thành công nhiều ca bệnh khó nên đồng bào dần dần tin vào các y, bác sỹ và tìm đến các cơ sở y tế để KCB và sinh đẻ…”, bác sỹ Thái chia sẻ.
Năm 2015, chị Hồ Thị Tăng bắt đầu làm cô đỡ bản Pa Choong. Vượt qua nhiều tập tục lạc hậu của đồng bào dân tộc, chị đã kiên trì tuyên truyền, vận động, hướng dẫn phụ nữ trong bản cách chăm sóc sức khỏe, khám thai định kỳ. Hiện nay, các thai phụ bản Pa Choong đều đến cơ sở y tế để sinh con. Với những chị chuyển dạ sớm, không thể đến cơ sở y tế vì đường xa, chị sẽ đỡ tại nhà và nhờ sự giúp đỡ của các y bác sỹ trạm y tế xã. Chị Tăng là một trong nhiều cô đỡ thôn bản ở 2 xã Dân Hóa và Trọng Hóa đã góp công tích cực cùng với những “chiến sỹ” mang áo blouse trắng ở vùng biên giới trong “cuộc chiến” đẩy lùi những hủ tục để chăm sóc tốt sức khỏe cho người dân…
“Bản làng sạch sẽ, đẩy lùi dịch bệnh”
Bản Ka Ai (Dân Hóa) nằm sát biên giới Việt-Lào là nơi sinh sống của 90 hộ đồng bào người Mày. Khác với trước đây, trong lần trở lại bản Ka Ai lần này, chúng tôi thật sự ấn tượng bởi những con đường sạch sẽ, những ngôi nhà sàn gọn gàng, ngăn nắp, cho thấy sự đổi thay vượt bậc của một bản vùng cao biên giới.
|
Các y, bác sỹ khám chữa bệnh cho người dân ở Trạm y tế xã Trọng Hóa.
|
Ông Cao Xuân Xiêm, Trưởng bản Ka Ai cho biết, bản làng sạch đẹp, ngăn nắp như thế này là nhờ dân bản đã ý thức được việc giữ gìn vệ sinh chung để bảo vệ môi trường sống, phòng, chống các loại bệnh tật. Đó là nhờ sự đóng góp tích cực của các y, bác sỹ của Trạm y tế xã Dân Hóa và Trạm quân dân y đã vận động, chung tay cùng bà con giữ gìn vệ sinh môi trường, xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh, tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp. “Bản Ka Ai còn nhiều khó khăn lắm nhưng những năm gần đây, được sự hỗ trợ của Bộ đội Biên phòng, các cấp, các ngành, bà con đã làm được cây lúa nước, đời sống vật chất, tinh thần của bà con được chăm lo, sức khỏe được bảo đảm…Thấy được sự đổi thay của bản như hiện nay, bà con ai cũng vui, phấn khởi lắm.”, ông Xiêm chia sẻ.
Không chỉ bản Ka Ai, tại hầu hết các bản làng của 2 xã biên giới Dân Hóa và Trọng Hóa, ngành Y tế huyện Minh Hóa đang phối hợp với chính quyền địa phương, các đồn biên phòng vận động bà con dân bản thực hiện chiến dịch “bản làng sạch sẽ, đẩy lùi dịch bệnh”. Thực hiện chiến dịch này, hàng tháng, cán bộ y tế của Trung tâm Y tế huyện Minh Hóa được tăng cường cùng với cán bộ ở các trạm y tế 2 xã Dân Hóa, Trọng Hóa, chính quyền và toàn thể bà con dân bản tổ chức thực hiện vệ sinh, phun thuốc tiêu độc khử trùng; đồng thời tuyên truyền cho bà con những kiến thức cần thiết, giúp bà con thay đổi nhận thức trong phát triển kinh tế, thực hiện vệ sinh môi trường, phòng chống các hủ tục và bảo vệ sức khỏe bản thân...
“Mỗi tháng chúng tôi thực hiện làm vệ sinh ở thôn, bản 3 lần vào các ngày 9, 19, 29. Vừa “xắn tay” làm vệ sinh với bà con dân bản, chúng tôi vừa tuyên truyền bà con thực hiện tốt các biện pháp bảo vệ sức khỏe bản thân, phòng ngừa dịch bệnh, đặc biệt là trong thời điểm dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do vi rút Corona gây ra đang diễn biến hết sức phức tạp. Địa bàn 2 xã Dân Hóa và Trọng Hóa lại nằm ở biên giới, có Cửa khẩu quốc tế Cha Lo nên chúng tôi phải trang bị cho bà con những kiến thức cần thiết nhất, giúp bà con chủ động phòng, chống dịch…”, bác sỹ Lê Đình Thi, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Minh Hóa chia sẻ.
|
Trên địa bàn 2 xã Dân Hóa và Trọng Hóa (Minh Hóa) hiện có 4 trạm y tế (2 trạm của xã và 2 trạm quân dân y kết hợp) với trên 20 thầy thuốc và nhiều cô đỡ thôn bản đảm nhận công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân nơi đây. Hàng ngày, ngoài công tác KCB, những người thầy thuốc lại cất bước đến từng nếp nhà sàn để tuyên truyền, vận động bà con thực hiện các biện pháp chăm sóc sức khỏe khoa học, đẩy lùi những hủ tục.
|
Theo Phan Phương
baoquangbinh.vn
