Vấn đề này được đặt ra và thảo luận kỹ trong cuộc họp của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra (COVID-19), sáng 24/4, dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Đây là lúc chúng ta tuyệt đối không được chủ quan. Ảnh: VGP/Đình Nam

Trước đó, trong các cuộc họp của Ban Chỉ đạo, làm việc với các ngành suốt thời gian qua, ngay cả khi chúng ta đã thắng "chiến dịch" mở màn trong "cuộc chiến" chống dịch bệnh COVID-9, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam luôn nhấn mạnh tuyệt đối không được chủ quan, nhất là những thời điểm chúng ta kiểm soát tốt dịch bệnh.

Và tại cuộc họp Ban Chỉ đạo hôm nay, một lần nữa Phó Thủ tướng nhắc lại: Đây là lúc chúng ta tuyệt đối không được chủ quan.

Chúng ta vui mừng vì “những con số biết nói” cho thấy đến giờ phút này dịch bệnh được kiểm soát tốt, nhiều địa phương được nới lỏng cách ly, học sinh sắp quay trở lại trường… nhưng trên thế giới, mỗi ngày vẫn ghi nhận khoảng 50.000 người nhiễm mới, 5.000 người tử vong. Nhiều nơi tưởng chừng đã kiểm soát được tình hình nhưng dịch bệnh đã bùng phát trở lại.

Bên cạnh đó, virus SARS-CoV-2 rất “biến ảo”. Nhiều người nhiễm không có triệu chứng. Nhiều người có thời gian ủ bệnh rất lâu. Không ít người đã xét nghiệm âm tính rồi lại dương tính nhiều lần. Các chuyên gia đều cho rằng tất cả mọi quốc gia, trong đó có Việt Nam, đều có rủi ro người mang mầm bệnh trong cộng đồng.

Vì vậy, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành thành viên Ban Chỉ đạo khẩn trương có những hướng dẫn hết sức chi tiết với từng lĩnh vực quản lý như giao thông, đi lại, sản xuất kinh doanh, đặc biệt là đi học trở lại tới đây… sao cho an toàn.

Phó Thủ tướng nêu ví dụ: Đối với đi học an toàn, Bộ GD&ĐT là thành viên Ban Chỉ đạo nên biết rõ như thế nào là an toàn, nắm được điều kiện trường lớp, giáo viên ở từng tỉnh, từng cấp học… để đưa ra hướng dẫn hết sức chi tiết nhưng không được cứng nhắc, máy móc.

PGS.TS Trần Đắc Phu cho biết có khoảng 40% người nhiễm SARS-CoV-2 không có triệu chứng, nhiều người triệu chứng rất nhẹ. Ảnh: VGP/Đình Nam

Không để lây lan thành đám cháy lớn

Tại cuộc họp, Ban Chỉ đạo thống nhất nhận định, tình hình dịch bệnh COVID-19 ở trong nước đang được kiểm soát tốt. Tuy nhiên, diễn biến trên thế giới rất phức tạp, tiềm ẩn những yếu tố khó lường. Nguy cơ dịch bệnh thâm nhập vào trong nước vẫn còn hiện hữu, không được chủ quan.

Với mục tiêu chung sống an toàn với dịch, vừa chống dịch, vừa bảo đảm phát triển sản xuất, kinh doanh, việc làm và đời sống người dân, Ban Chỉ đạo bàn các nội dung: Mở rộng diện giám sát; quản lý tốt tình hình lao động ở các khu công nghiệp, khu nhà trọ của người lao động; quản lý người nước ngoài nhập cảnh, đưa công dân Việt Nam về nước; quản lý các cơ sở cách ly tập trung; chuẩn bị trang thiết bị, vật tư y tế; ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng chống dịch bệnh; sản xuất sinh phẩm xét nghiệm; triển khai tư vấn, hỗ trợ, khám chữa bệnh từ xa; xây dựng tiêu chí bảo đảm hoạt động vận tải hành khách an toàn (hàng không, đường sắt, đường bộ); bảo đảm các điều kiện an toàn để đón học sinh trở lại trường học;…

Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Lê Mạnh Hùng đề nghị các bộ ngành khẩn trương xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn bảo đảm an toàn cho các hoạt động sản xuất kinh doanh, đi lại, trường học;… đặc biệt cần làm tốt công tác tuyên truyền để các cơ quan, ban ngành và người dân tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ đạo, khuyến cáo, không chủ quan, lơ là trong phòng chống dịch bệnh.

Chia sẻ quan điểm này, PGS.TS Trần Đắc Phu cho biết, các ổ dịch xuất hiện vừa qua, chúng ta đã phong toả quyết liệt và giải quyết được, những trường hợp nghi nhiễm đều không cho tiếp xúc với người lành, nên chúng ta khống chế được. Tuy nhiên, trong thời gian giãn cách xã hội, không phải chúng ta xử lý được 100% các ca nhiễm mà chỉ là hạn chế tối đa những người đang mang mầm bệnh tiếp xúc với người lành, chứ không bảo đảm ngăn chặn triệt để.

Theo thống kê, tỷ lệ người mang mầm bệnh có khoảng 40% không có triệu chứng; nhiều trường hợp có triệu chứng nhẹ; chưa kể còn có tình trạng có người xét nghiệm âm tính sau đó lại dương tính nhiều lần.

Do đó, thực tế hoàn toàn có thể tồn tại những người mang mầm bệnh trong cộng đồng. Các trường hợp này có thể lây bệnh cho người lành, dẫn tới trong nước có thể xuất hiện thêm những ca nhiễm mới trong thời gian tới. Đây là nguy cơ có thật và hiện hữu.

“Chúng ta không được mất cảnh giác, không được chủ quan, tiếp tục thực hiện tốt nguyên tắc chống dịch, không để dịch bệnh bùng phát, từ “đốm lửa nhỏ” lây lan thành đám cháy lớn như ở một số nước”, ông Trần Đắc Phu trao đổi.

Ảnh: VGP/Đình Nam

Nguy cơ vẫn hiện hữu

Thông tin thêm về những người lành mang bệnh hoặc trường hợp có kết quả xét nghiệm âm tính rồi lại dương tính, GS.TS Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết về chuyên môn, có thể người đó chưa khỏi bệnh hoàn toàn; hoặc đã khỏi bệnh nhưng đang trong quá trình đào thải xác virus; còn trường hợp người lành mang bệnh (chúng ta có 1 trường hợp ở dạng này) xảy ra khi cơ thể người mang virus chưa sản xuất đủ kháng thể để tiêu diệt virus,… Bộ Y tế đang giao cho 2 cơ quan nghiên cứu sâu các trường hợp này.

Do vậy, theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long thực tế có thể chúng ta không ghi nhận những ca bệnh mới, song vẫn có những người mang virus tồn tại trong cộng đồng mà không phát hiện ra được. Do chưa có vaccine, thuốc đặc trị, nên các chuyên gia trên thế giới đều rất lo ngại về khả năng lây nhiễm trở lại. Bài học từ các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore,... cho thấy làn sóng thứ hai xâm nhập, tồn tại và phát triển trong một cộng đồng không được biết tới cho đến khi bùng phát.

Chính vì vậy, chúng ta không được lơ là, chủ quan trong bất cứ tình huống nào. Chúng ta kiên quyết ngăn chặn triệt để từ bên ngoài, nhanh chóng phát hiện thật sớm tất cả các ca bệnh để cách ly, điều trị dập dịch từ bên trong, tập trung vào một số đối tượng có nguy cơ như các khu công nghiệp, các khu nhà trọ công nhân, khu tập trung nhiều lao động tự do, người yếu thế… Lực lượng phòng, chống dịch ở tất cả các cấp, các ngành không được chủ quan, lơi lỏng.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh: Chúng ta vui mừng vì kết quả phòng, chống dịch COVID-19 đến hôm nay. Chúng ta vui mừng, lạc quan, tin tưởng vì có sự lãnh đạo đúng đắn, thực thi đúng đắn và hiệu quả. Nhưng không được quên chúng ta mới chỉ thắng từng "trận đánh", từng "chiến dịch", vẫn chưa thắng hoàn toàn cả "cuộc chiến".

Phó Thủ tướng đề nghị mọi người dân vui mừng nhưng đúng mức vì nguy cơ dịch bệnh vẫn còn. Chúng ta cố gắng đưa cuộc sống trở lại bình thường trong điều kiện vẫn còn nguy cơ dịch bệnh rình rập. Vì sức khoẻ của bản thân mình, vì cộng đồng, mỗi người dân, các lực lượng phòng, chống dịch phải tiếp tục thực hiện thật tốt lời kêu gọi của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước; các chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia; hướng dẫn của ngành y tế.

Dù không còn cách ly xã hội nhưng mỗi người hãy hạn chế tối đa đi ra ngoài, hạn chế tối đa tiếp xúc. Nếu phải ra ngoài thì luôn đeo khẩu trang, giữ khoảng cách an toàn, rửa tay thường xuyên, sạch sẽ. Điều này không hề thừa bởi nguy cơ dịch bệnh vẫn còn xung quanh chúng ta.