Những năm qua, nền y học của Việt Nam tiếp tục ghi dấu ấn trên bản đồ y học Thế giới với nhiều công trình ý nghĩa, bắt kịp những tiến bộ của các nước tiên tiến, nâng tầm cao mới cho nền y học nước nhà.
Gần đây nhất, ngày 9/2 (đúng 30 Tết), các bác sĩ Việt Nam đã đạt được thêm một kỳ tích vượt trội trong sự nghiệp cứu người khi tiến hành thành công ca ghép phổi từ người cho chết não.
Kích hoạt khẩn cấp chương trình ghép phổi
Cô gái 21 tuổi (ở Bắc Kạn) mắc căn bệnh hiếm gặp - bệnh phổi đục lỗ, cuộc sống tính bằng ngày. Nếu không được ghép phổi, bệnh nhân chỉ sống được vài tháng. Đúng ngày 30 Tết, số phận đã mỉm cười với cô nhờ tấm lòng cao cả của gia đình nam thanh niên 26 tuổi chết não đã hiến tặng tạng.
Tiến sĩ Đinh Văn Lượng - Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết vào 13h ngày 8/2 (29 Tết), sau khi nhận được thông tin có phổi hiến từ Bệnh viện trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Phổi trung ương đã kích hoạt khẩn cấp chương trình ghép phổi và tổ chức hội chẩn lựa chọn người bệnh được nhận tạng ngay trong đêm. Ca ghép phổi đã diễn ra vào đúng ngày 30 Tết. Các y bác sĩ đã tạm gác lại những giờ phút quây quần bên gia đình trong ngày cuối cùng của năm âm lịch, tất bật chuẩn bị ca đại phẫu vô cùng ý nghĩa để mang lại sự sống cho cô gái trẻ khi bước sang năm mới.
Bệnh viện Phổi Trung ương đã huy động khoảng 80 nhân lực trực tiếp tham gia ca ghép cùng với các chuyên gia khác từ Trung tâm điều phối ghép tạng Quốc gia, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện E, Bệnh viện Hữu nghị, Bệnh viện Tim Hà Nội và chuyên gia quốc tế.
Ca phẫu thuật được tiến hành vào ngày 9/2 (tức 30 Tết) và kéo dài 12 giờ. 14 giờ sau mổ, cô gái trẻ đã tỉnh, tự thở những hơi thở đầu tiên của hai lá phổi mới trong những giọt nước mắt hạnh phúc của cả người bệnh và thầy thuốc. Ngay trong ngày đầu tiên sau ghép phổi, người bệnh đã phục hồi tốt, các chỉ số hô hấp ổn định.
Đánh giá thành công từ ca ghép phổi, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh đây là thành công và dấu ấn quan trọng trong lĩnh vực ghép mô tạng, khẳng định trình độ, năng lực của các y, bác sĩ Việt Nam trên bản đồ y khoa Thế giới. Thành công này là sự đoàn kết, sự chia sẻ, phối hợp, là sự cố gắng, nỗ lực chung của toàn thể đội ngũ y, bác sĩ. Đây cũng là kết quả của sự chuẩn bị kỹ lưỡng, của lòng mong mỏi, khát vọng để kỹ thuật ghép tạng phát triển, là sự nỗ lực bền bỉ từ nhiều năm trước, sự chuẩn bị tốt nhất kể cả về nhân lực, hậu cần, chuyên môn kỹ thuật…
Ghi tên vào danh sách hệ thống ghép phổi Thế giới
Theo Tiến sĩ Đinh Văn Lượng, ghép phổi là một kỹ thuật khó nhất trong các kỹ thuật ghép tạng, đòi hỏi sự phối hợp nghiêm ngặt của tất cả các bộ phận, các bác sĩ, chuyên gia. Phổi ngoài chức năng hô hấp thì chức năng chuyển hóa và miễn dịch cũng rất mạnh, do vậy phản ứng thải ghép cũng rất mạnh mẽ, nguy cơ nhiễm trùng lớn. Điểm quyết định là cơ hội có tạng để ghép từ người cho chết não cũng vô cùng ít cơ hội, chỉ 20% số người chết não có thể hiến phổi đủ tiêu chuẩn để ghép.
Đặc biệt, phổi là một tạng lớn chiếm hầu hết khoang ngực nên phẫu thuật ghép sẽ phải thực hiện đường mổ rất lớn gây đau đớn, cản trở cho quá trình phục hồi và dẫn đến các biến chứng nếu bệnh nhân không thể vận động sớm sau mổ… Quá trình chăm sóc hậu phẫu cũng là yếu tố quyết định sự sống của người bệnh.
Trên Thế giới, ghép phổi hầu hết chỉ được thực hiện ở các nước phát triển do đây là kỹ thuật ghép tạng rất khó và chi phí lớn, vừa qua tại Bệnh viện Phổi Trung ương ca ghép này được thực hiện thành công. Ca phẫu thuật đã được thực hiện chặt chẽ, bài bản theo quy trình tiêu chuẩn quốc tế từ Trung tâm ghép phổi UCSF, 1 trong 9 trung tâm ghép phổi lớn và có uy tín nhất tại Mỹ.
Phó giáo sư Đồng Văn Hệ - Giám đốc Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người nhấn mạnh Việt Nam đã tiến hành thành công ca ghép từ người cho phổi sống. Tuy nhiên, ghép phổi từ người cho chết não có nhiều khó khăn hơn rất nhiều. Sự thành công của ca ghép phổi là dấu mốc lớn ghi nhận tiến bộ vượt bậc của các thầy thuốc Bệnh viện Phổi Trung ương và sự phối hợp đồng bộ của đội ngũ các y, bác sĩ từ nhiều bệnh viện. Đây là ca ghép phổi thứ 10 tại Việt Nam và là ca thứ 2 tại Bệnh viện Phổi Trung ương.
Với những thành công này, chương trình ghép phổi của Việt Nam sẽ được ghi nhận vào danh sách của hệ thống ghép phổi trên Thế giới. Riêng trong năm 2023, Việt Nam đã thực hiện thành công rất nhiều ca ghép tạng được đánh giá là lịch sử, đưa Việt Nam trở thành một trong những điểm sáng về ghép tạng của khu vực Ðông Nam Á, châu Á.
Ghép tạng Việt Nam đã trải qua hơn 30 năm với các kỹ thuật ghép thận, gan, tim, tụy, ghép giác mạc… và một số bộ phận cơ thể khác. Thực tế, ghép phổi vẫn là một thách thức lớn với nền y học.
Từ ca ghép thận đầu tiên cho bệnh nhân 40 tuổi suy thận giai đoạn cuối năm 1992 tại Bệnh viện Quân y 103 đến nay, Việt Nam đã có 25 trung tâm ghép tạng trên Toàn quốc... Hiện tại, cả nước đã thực hiện thành công hơn 7.600 ca ghép tạng.
Tại Việt Nam, nhu cầu ghép tạng rất lớn nhưng 90% số ca ghép tạng là từ người cho sống. Từ năm 2008 đến nay, cả nước chỉ có gần 150 người cho chết não hiến tạng.
Sau khi ca ghép phổi của nữ bệnh 21 tuổi thành công, mẹ nữ bệnh nhân xúc động chia sẻ: "Cuộc sống hiện nay với con gái tôi quả là như một giấc mơ. Tôi đã từng nghĩ tới tình huống xấu nhất xảy ra với con mình. Gia đình xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các bác sĩ bệnh viện đã nỗ lực ghép phổi cho con gái, cảm ơn nghĩa cử cao cả của gia đình hiến tạng để giúp cháu được sống và theo đuổi ước mơ của mình"./.
