Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 7, sáng ngày 21/6, Quốc hội tiến hành thảo luận về Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên. Đại biểu Nguyễn Minh Tâm, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình đã tham gia thảo luận tại hội trường.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm tham gia thảo luận tại hội trường.

Cơ bản nhất trí với tờ trình của Toà án Nhân dân tối cao về đề xuất ban hành Luật Tư pháp người chưa thành niên và báo cáo thẩm tra tư pháp của Quốc hội, đại biểu Nguyễn Minh Tâm góp ý một số nội dung về thẩm quyền áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng ở Điều 53 của Dự thảo Luật. Đại biểu nhất trí với phương án quy định cả 03 cơ quan, gồm: cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát, Tòa án đều có thẩm quyền xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng tại mỗi giai đoạn tố tụng; riêng biện pháp giáo dục tại Trường Giáo dưỡng phải do Tòa án quyết định; quy định như vậy để kịp thời áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành niên khi đã đủ điều kiện theo quy định; đồng thời, giảm tải công việc cho Toà án, cũng như hạn chế các thủ tục không cần thiết.

Về nguyên tắc Hạn chế tối đa việc áp dụng biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho rằng: Điều 15 quy định:

“1. Các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế chỉ được áp dụng đối với người chưa thành niên là người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, người bị buộc tội trong trường hợp thật cần thiết.

2. Chỉ áp dụng biện pháp tạm giữ, tạm giam đối với người chưa thành niên bị buộc tội khi có căn cứ cho rằng việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác không hiệu quả.”

Vậy, như thế nào là “trong trường hợp thật cần thiết”? Đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, quy định cụ thể nội dung này, không quy định chung chung như Dự thảo để đảm bảo tính khả thi và thống nhất trong quá trình áp dụng pháp luật.

Tại Mục 2 Chương VIII (từ Điều 127 đến Điều 133) quy định về các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế áp dụng đối với người chưa thành niên đã quy định cụ thể các trường hợp áp dụng biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế. Tuy nhiên, mặc dù các quy định của pháp luật hiện hành đối với người chưa thành niên cũng đã có các quy định để hạn chế việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế đối với người chưa thành niên, đặc biệt là các biện pháp tạm giữ, tạm giam; nhưng thực tế qua đợt giám sát việc chấp hành pháp luật về thi hành tạm giữ, tạm giam của Ủy ban Tư pháp vừa qua thấy rằng, số lượng người chưa thành niên bị tạm giữ, tạm giam trong 03 năm 2021 - 2023 cũng còn khá lớn. Do đó, để hạn chế việc lạm dụng, đề nghị Ban soạn thảo cần rà soát để quy định chặt chẽ việc áp dụng các biện pháp này, đảm bảo nguyên tắc Hạn chế tối đa việc áp dụng biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế được thực hiện có hiệu quả.

Về thành lập Quỹ Hỗ trợ hoạt động tư pháp người chưa thành niên, đại biểu Nguyễn Minh Tâm nhất trí với việc cần quy định bổ sung nhiệm vụ cho Quỹ Bảo trợ trẻ em theo quy định của Luật Trẻ em để hỗ trợ kịp thời hoạt động tư pháp người chưa thành niên. Quy định này, không phát sinh thêm quỹ tài chính mới và phù hợp với Luật Ngân sách Nhà nước. Theo đại biểu Nguyễn Minh Tâm: “Việc quy định và thành lập một quỹ riêng sẽ phát sinh thêm các vấn đề như thủ tục, bộ máy cồng kềnh, chi phí tập huấn, phổ biến chức năng nhiệm vụ mới, chi phí hoạt động của Quỹ Hỗ trợ hoạt động tư pháp người chưa thành niên... trong khi đó, hiện nay, Quỹ Bảo trợ trẻ em đã được thành lập và vận hành với nhóm đối tượng được quy định tại Thông tư của với mục tiêu bảo vệ, chăm sóc và giảo dục trẻ em. Do đó, nghiên cứu mở rộng nhóm đối tượng được Quỹ Bảo trợ trẻ em hỗ trợ gồm các nhóm đối tượng được hỗ trợ hoạt động tư pháp người chưa thành niên sẽ có tính khả thi và hợp lý hơn.

Về người làm công tác xã hội, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể vị trí, vai trò của người làm công tác xã hội trong hoạt động tư pháp người chưa thành niên.