Trường Thủy là vùng đất có cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, được mệnh danh là vùng đất thiêng, địa linh nhân kiệt khi mà nhiều danh tướng qua các thời kỳ đã lựa chọn để yên nghỉ. Là nơi có lăng mộ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh, lăng mộ Hoàng Hối Khanh; là nơi có Di tích lịch sử nơi thành lập lực lượng vũ trang Nhân dân tỉnh Quảng Bình.

Lăng mộ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh tọa lạc trên một ngọn đồi có không gian vô cùng rộng rãi và thoáng đãng.

Không gian yên bình tĩnh lặng, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, đó là những ấn tượng đầu tiên khi đặt chân đến vùng đất bán sơn địa Trường Thủy. Đây cũng là nơi yên nghỉ của một danh tướng có công mở cõi phương Nam – Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh. Lăng mộ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh tọa lạc trên một ngọn đồi có không gian vô cùng rộng rãi và thoáng đãng. Khuôn viên lăng có hình chữ nhật với lưng tựa vào núi An Mã, mặt hướng sông Kiến Giang. Sử sách đã ghi, Nguyễn Hữu Cảnh là người đóng góp công sức rất lớn trong việc mở mang bờ cõi,  tổ chức di dân, tạo lập thôn ấp ở Nam Bộ, định hình lãnh thổ Việt Nam trong một Quốc gia thống nhất.

Sau quá trình trùng tu vào năm 2013, lăng mộ vị danh tướng thời chúa Nguyễn mang một diện mạo mới với nhiều hạng mục được xây dựng bằng đá bề thế. Lăng mộ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh đã được xếp hạng là Di tích lịch sử cấp Quốc gia. Nơi đây được xem là một điểm đến ý nghĩa giúp tìm về cội nguồn, lịch sử dân tộc mà du khách không thể bỏ qua khi đặt chân đến Quảng Bình.

Cùng với lăng mộ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh, lăng mộ Hoàng Hối Khanh cũng được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc Gia. Hoàng Hối Khanh là vị tướng tài ba, có công mở mang làm trù phú vùng đất Lệ Thủy khi đưa 12 dòng họ từ phía Bắc vào đây khai khẩn, lập ấp. Hoàng Hối Khanh đã áp dụng chính sách “tịnh vi nông động vi binh” của thời Lý trước đây dưới hình thức “ngụ dân ư binh” (gửi lính làm dân). Nhờ thế, đất ruộng được khai phá ngày càng mở rộng, dân tình quy tụ đông vui, làm ăn thịnh vượng.

Để tưởng nhớ một danh tướng có công khai khẩn ra làng xóm, sau khi ông mất, dân làng đã xây lăng mộ Quận Công Hoàng Hối Khanh trên một khu đất bằng phẳng sơn thủy hữu tình gần núi An Mã, thuộc thôn Đại Giang, xã Trường Thủy, huyện Lệ Thủy. Ngày nay, bà con nơi đây vẫn lưu truyền câu ca: "Quê ta ông tổ họ Hoàng / Dựng cờ khai phá lập làng từ xưa".

Bia tưởng niệm tại Di tích lịch sử nơi thành lập lực lượng vũ trang Nhân dân tỉnh Quảng Bình.

Không chỉ là vùng đất - nơi yên nghỉ của những danh tướng qua các thời kỳ mà Trường Thủy còn gắn liền với một địa danh có ý nghĩa lịch sử trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, đó là Di tích lịch sử nơi thành lập lực lượng vũ trang Nhân dân tỉnh Quảng Bình. Ngày 4/7/1945, hội nghị Tỉnh bộ Việt Minh với sự tham gia của các đồng chí Đoàn Khuê, Võ Hồng Thanh, Võ Thuần Nho và nhiều cán bộ cốt cán khác đã ra quyết định thành lập lực lượng tự vệ tập trung của tỉnh, là tổ chức tiền thân của lực lượng vũ trang Nhân dân tỉnh Quảng Bình hiện nay.

Có thể nói, hiếm có vùng đất nào của tỉnh Quảng Bình lại hội tụ nhiều danh nhân kỳ tài như ở Trường Thủy. Trải qua biến thiên của thời gian nhưng những nhân vật, những câu chuyện lịch sử nơi đây vẫn in đậm trong ký ức của mỗi người, là niềm tự hào mỗi khi nhắc đến vùng đất địa linh nhân kiệt.