Xuân Thủy (Lệ Thủy) là vùng đất địa linh nhân kiệt với nhiều điểm đến, nhiều di tích lịch sử ghi dấu chiến công hào hùng của người dân địa phương trong những năm chiến tranh. Giờ đây, mặc dù Xuân Thủy đã khoác lên mình diện mạo mới, song những di tích lịch sử trên địa bàn vẫn là địa chỉ đỏ quen thuộc nhằm giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ mai sau.

Di tích Lịch sử Chiến thắng Xuân Bồ được công nhận là Di tích Lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1996

Đến với xã Xuân Thủy, huyện Lệ Thủy, địa điểm mà quý vị không thể không ghé thăm đó là Di tích lịch sử Chiến thắng Xuân Bồ. Đây là một quần thể bao gồm ba địa điểm: bia tưởng niệm các Anh hùng Liệt sỹ trung đoàn 18 và bà con nhân dân Xuân Bồ trong trận đánh ngày 20/5/1950. Bia tưởng niệm anh hùng Lâm Úy, người Anh hùng đã chiến đấu với kẻ thù đến hơi thở cuối cùng. Và địa điểm cuối cùng là Bến Nậy, hay còn gọi là Bến Vượt, từng là nơi người dân địa phương dùng thuyền đưa bộ đội từ Uẩn Áo sang Xuân Bồ để tiếp sức cho trận đánh. Từ cuộc chiến nơi đây, đã có nhiều tấm gương chiến đấu và hi sinh anh dũng, tiêu biểu là Anh hùng Lâm Úy.

Để ghi nhớ chiến công hào hùng của quân và dân nơi đây, năm 1996, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch ra Quyết định công nhận xếp hạng di tích lịch sử Chiến thắng Xuân Bồ là Di tích Lịch sử cấp Quốc gia. 74 năm trôi qua, câu chuyện về chiến thắng Xuân Bồ, về anh hùng Lâm Úy sẽ mãi mãi là niềm tự hào, nhắc nhở, giáo dục về truyền thống yêu nước cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Ngoài Di tích lịch sử chiến thắng Xuân Bồ, đến với xã Xuân Thủy, quý vị còn được ghé thăm đình làng Xuân Lai, một công trình ghi dấu ấn lịch sử, văn hóa, chứng kiến biết bao thăng trầm của đất và người nơi đây. Đình làng Xuân Lai tọa lạc trên một khu đất bằng phẳng, mặt hướng ra cánh đồng xanh mướt.

Không chỉ có ý nghĩa trong đời sống tinh thần của người dân nơi đây, đình làng Xuân Lai còn ghi dấu sự kiện lịch quan trọng, mang dấu ấn đặc biệt của vùng đất tả ngạn sông Kiến Giang, đó là chiến thắng Xuân Lai - Mỹ Lộc vào ngày 01/12/1953. Hơn nửa thế kỷ bị tàn phá bởi chiến tranh, sự bào mòn của thiên tai, đình Xuân Lai hôm nay chỉ còn lại bức bình phong và hai trụ biểu cổng đình. Những họa tiết xưa cũ còn đó như nhắc nhở thế hệ hôm nay về một ngôi đình từng là hồn vía, là tài sản vô giá của người và đất Xuân Thủy.

Vùng đất Xuân Thủy hôm nay đã có nhiều đổi thay, trở thành một vùng quê thanh bình, tươi đẹp, đáng sống. Những giá trị lịch sử, văn hóa trong quá khứ là nền tảng quan trọng để người dân Xuân Thủy nỗ lực và cố gắng hơn nữa trên hành trình xây dựng quê hương.