Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 2, sáng ngày 28/10, các ĐBQH thảo luận trực tuyến về Dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi). Tại điểm cầu tỉnh Quảng Bình, ông Vũ Đại Thắng, UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh; bà Nguyễn Minh Tâm, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh chủ trì phiên thảo luận với sự tham gia của các đại biểu Nguyễn Tiến Nam và Trần Quang Minh. Tham dự có đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan.

Buổi sáng, ĐBQH thảo luận trực tuyến về Dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi).

Dự án Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi) có 8 chương và 98 điều, trong đó các nội dung được sửa đổi, bổ sung bao gồm: nội dung về thi đua, khen thưởng; quy định thẩm quyền công nhận danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng; nội dung liên quan đến cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý công tác thi đua, khen thưởng.

Đại biểu Trần Quang Minh tham gia thảo luận.

Tham gia thảo luận tại phiên họp, ông Trần Quang Minh, ĐBQH tỉnh Quảng Bình cơ bản đồng tình với tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Xã hội của Quốc hội về sự cần thiết và các nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng. Ông Trần Quang Minh tập trung thảo luận về nội dung bổ sung danh hiệu "Xã, phường tiêu biểu". Cụ thể: Bổ sung quy định về xã tiêu biểu, phường, thị trấn tiêu biểu; thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố tiêu biểu; gia đình tiêu biểu như sau:

Thứ nhất, đề nghị của báo cáo thẩm tra cần làm rõ nội hàm, phạm vi, tính chất, cấp độ của “tiêu biểu” là hết sức đúng đắn và rất quan trọng, làm cơ sở chính xác để ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành đảm bảo sát thực tế, hiệu quả, nhất là định lượng được trong việc bình xét, và đảm bảo tỷ lệ một cách thực chất, tránh khen thưởng tràn lan, mất ý nghĩa của danh hiệu. Theo ông Trần Quang Minh, đã là "tiêu biểu" thì phải là tấm gương sáng là điển hình; đạt tiêu biểu là cấp độ điển hình nên tiêu chuẩn phải được quy định cao hơn rất nhiều so với danh hiệu văn hoá.

Thứ hai, tiêu chuẩn của khu dân cư tiêu biểu được đưa ra ở các điểm a, b, c, d; mục 1, Điều 27 về việc quy định phải là khu dân cư dẫn đầu trên tất cả các lĩnh vực: Chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, trật tự là chưa sát với thực tế đang diễn ra. Có thể có khu dân cư của một đơn vị cấp xã dẫn đầu một hoặc một vài lĩnh vực nào đó chứ rất khó để chọn khu dân cư dẫn đầu toàn diện. Vì vậy, việc công nhận danh hiệu tiêu biểu cho khu dân cư chỉ cần dẫn dầu một số lĩnh vực, còn lại phải là xuất sắc và tính toàn diện được xem là nổi trội hơn so với các khu dân cư khác thì mới đảm bảo tính hợp lý.

Thứ ba, việc quy định danh hiệu "Tập thể lao động tiên tiến" tại Điều 25 có các tiêu chuẩn đi kèm, trong đó quy định tại điểm c, mục 1 có quy định tính chất định lượng rất rõ đó là: Có trên 50% cá nhân trong tập thể đạt danh hiệu "Lao động tiên tiến" và không có cá nhân bị kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên. Vậy cũng đề nghị đưa các tiêu chuẩn mang tính chất định lượng cho danh hiệu "Xã tiêu biểu"; "Phường, thị trấn tiêu biểu"; "Thôn, làng, bản, ấp, tổ dân phố tiêu biểu" như: quy định đối với khu dân cư tiêu biểu phải có ít nhất bao nhiêu % hộ gia đình tiêu biểu và muốn đạt danh hiệu "Xã, phường, thị trấn tiêu biểu" thì cũng phải đạt ít nhất bao nhiêu % khu dân cư trực thuộc tiêu biểu, đi kèm với đó là những quy định cứng mang tính bắt buộc, chẳng hạn như không có tình trạng khiếu kiện đông người, tập thể…

Thứ tư, hiện tại đang thực hiện Nghị định 122/2018 về xét tặng danh hiệu "Gia đình văn hoá" và "Khu dân cư văn hoá", tuy nhiên có một số tỉnh cũng đã thực hiện khen thưởng, tôn vinh đối với gia đình văn hoá tiêu biểu trong số gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hoá như tỉnh Quảng Bình và thấy rằng việc khen thưởng này là khá thực chất, việc suy tôn danh hiệu gia đình tiêu biểu ở khu dân cư sẽ có tác dụng lớn về động viên, khích lệ nên cần đề ra tiêu chuẩn hợp lý và hàng năm việc công nhận danh hiệu đạt một tỷ lệ sát thực tế, thực chất phản ánh đúng chất lượng mọi mặt đời sống gia đình đang diễn ra, tránh việc công nhận danh hiệu và khen thưởng nhiều mất đi giá trị, sự trân trọng của gia đình, xã hội đối với danh hiệu.

Thứ năm, đối với tiêu chuẩn của "Xã tiêu biểu", "Làng, thôn, bản tiêu biểu" có thể có căn cứ khá vững chắc đó là 19 tiêu chí của xây dựng nông thôn mới, các tiêu chí nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, vậy "Phường, thị trấn tiêu biểu" và đặc biệt là "Tổ dân phố tiêu biểu" và tương đương cũng cần lấy căn cứ cụ thể. Vậy nên khi thay thế Nghị định 122 cần phải có sự điều chỉnh, tính toán chi tiết, có căn cứ xác đáng, đảm bảo thuận lợi khi thi hành.

Thứ sáu,  "Xã tiêu biểu" cơ bản phải là xã đạt nông thôn mới nâng cao hoặc kiểu mẫu vì hiện nay tỷ lệ đạt nông thôn mới đang rất cao trong khi danh hiệu là vinh dự và đồng thời đó là danh hiệu nằm trong số ít mà phải suy tôn mới có chứ không phải là phổ biến, tương tự đối với làng, thôn, bản cũng như vậy. Bên cạnh đó, cần phải có tiêu chuẩn cụ thể đối với xã tiêu biểu, khu dân cư tiêu biểu đối với các xã miền núi khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng bãi ngang để đảm bảo tính tương thích với điều kiện đặc thù.

Thứ bảy, về mối quan hệ giữa danh hiệu thi đua “Gia đình tiêu biểu” và “Gia đình gương mẫu chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, có đóng góp lớn về công sức, đất đai, tài sản cho địa phương và xã hội - đây là hai mối quan hệ rõ ràng với một bên là tiêu biểu có tính chất toàn diện còn một bên là khen đối với một hành động cụ thể, vì vậy tôi cho rằng không trùng. Tuy nhiên, để đảm bảo chặt chẽ thì nên để lại tiêu chuẩn “gia đình gương mẫu có đóng góp lớn về công sức, đất đai vì trong thực tế có hộ gia đình có đóng góp, tuy nhiên, có người vi phạm pháp luật nên không đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”…

Cũng trong phiên thảo luận buổi sáng, bà Nguyễn Minh Tâm, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình đã có ý kiến thảo luận bằng văn bản.

Tán thành với tờ trình của Chính phủ và báo cáo của cơ quan thẩm tra về đề xuất sửa đổi Luật Thi đua, khen thưởng (sửa đổi) một cách toàn diện (sửa đổi 94/98 điều), bà Nguyễn Minh Tâm cho rằng, Luật mới sẽ đặt nền móng cho những thay đổi căn bản trong công tác thi đua khen thưởng, phù hợp với bối cảnh đời sống xã hội ngày càng phong phú, đa dạng các thành phần kinh tế. Bà Nguyễn Minh Tâm cũng đã góp ý những nội dung cụ thể bằng văn bản.

Sau phần ĐBQH thảo luận, Bộ trưởng Bộ Nội vụ phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề ĐBQH nêu.