Tham dự phiên giải trình có Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh; Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn; Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà; đại diện các cơ quan của Quốc hội, các bộ, ngành; các đại biểu Quốc hội…

Phiên giải trình nhằm đánh giá công tác chỉ đạo, điều hành và việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành hữu quan trong thực hiện chính sách, pháp luật về tuyển dụng, sử dụng, quản lý đội ngũ giáo viên mầm non, phổ thông và tình hình tổ chức triển khai dạy học trong bối cảnh dịch COVID-19. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm của các bộ, ngành trong việc xác định các nhiệm vụ, giải pháp để đạt được các mục tiêu về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết để chuẩn bị cho phiên giải trình, thời gian qua, Ủy ban đã tổ chức các hoạt động khảo sát, giám sát; tổ chức các phiên làm việc với các bộ, ngành liên quan; tổ chức khảo sát thực tế dưới 2 hình thức trực tiếp và trực tuyến tại 9 tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng, miền trong cả nước; tổ chức tọa đàm tham vấn chuyên gia về các vấn đề nêu trên. Kết quả khảo sát đã được xây dựng thành báo cáo gửi các thành viên Ủy ban và các cơ quan liên quan làm căn cứ để xác định những vấn đề cần đặt ra trong phiên giải trình này.

Về vấn đề biên chế giáo viên, báo cáo khảo sát của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho biết có tình trạng thiếu một số lượng lớn giáo viên cũng như tình trạng thừa, thiếu cục bộ ở từng địa phương, ở từng cơ sở giáo dục, từng cấp học, môn học, nhất là các môn mới được triển khai theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (Ngoại ngữ, Tin học…).

Giải quyết vấn đề này đang gặp nhiều vướng mắc như quan điểm của Đảng về yêu cầu tinh giản biên chế (Nghị quyết số 39-NQ/TW, Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết 19-NQ/TW, Nghị quyết số 08/NQ-CP, Nghị quyết số 89/NQ-CP, Chỉ thị số 02/CT-TTg) trong khi mong muốn và nhu cầu của ngành giáo dục và các địa phương đều đề xuất theo hướng tăng thêm (do bổ sung các môn học mới theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018; do học 2 buổi/ngày; do tăng dân số cơ học và di dân ở một số địa phương...).

Về việc thực hiện chính sách đối với đội ngũ nhà giáo, vấn đề đặt ra là các cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập; việc triển khai thực hiện chưa thống nhất, thiếu đồng bộ, hiệu quả; công tác điều động, luân chuyển giáo viên thực hiện chưa nghiêm; chủ trương lương giáo viên cao nhất trong hệ thống thang bảng lương nhiều năm chưa được thực hiện; chính sách đối với giáo viên ngoài biên chế, giáo viên ngoài công lập…

Ủy ban đề nghị làm rõ cơ chế thu hút người giỏi thi tuyển vào ngành sư phạm và trong tuyển dụng giáo viên; chính sách luân chuyển đối với giáo viên công tác ở địa bàn khó khăn; giáo viên từ miền xuôi lên miền núi công tác (tồn đọng, kéo dài nhiều năm); chính sách đối với giáo viên ngoài biên chế (BHXH), giáo viên ngoài công lập.

Về hợp đồng lao động đối với giáo viên cần có giải pháp giải quyết thỏa đáng chế độ, chính sách đối với giáo viên hợp đồng để họ yên tâm cống hiến.

Báo cáo tại phiên họp, lãnh đạo Bộ Nội vụ và Bộ GD&ĐT cho biết đã làm việc và thống nhất trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, bổ sung 27.850 biên chế giáo viên mầm non, phổ thông trong năm học 2021-2022.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết tính đến nay, số lượng giáo viên mầm non, phổ thông vừa thừa 10.178 giáo viên và vừa thiếu 94.714 giáo viên.

"Ngành giáo dục vẫn còn tình trạng thừa, thiếu cục bộ ở một số môn học, cấp học và một số địa phương, như trong cùng một địa phương có hiện trạng thừa giáo viên các môn như Ngữ văn, Toán nhưng lại thiếu giáo viên dạy các môn đặc thù như Tin học, Tiếng Anh, Nghệ thuật...", ông Độ cho hay.

Nguyên nhân của tình trạng thừa thiếu giáo viên do việc bố trí, điều động, phân công chưa sát nhu cầu thực tế. Nhiều địa phương chưa có sự chỉ đạo thống nhất; có sự gia tăng quy mô dân số hằng năm theo tỉ lệ tăng tự nhiên. Hầu hết các địa phương không giao bổ sung biên chế giáo viên trong khi vẫn phải thực hiện 10% tinh giản biên chế trong bối cảnh quy mô học sinh tăng…

Qua rà soát, tổng hợp số liệu thừa, thiếu giáo viên, Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã làm việc và thống nhất tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ xem xét việc bổ sung biên chế giáo viên còn thiếu cho ngành giáo dục; thống nhất Bộ Nội vụ báo cáo, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, bổ sung 27.850 biên chế giáo viên mầm non, phổ thông năm học 2021-2022.

Cũng tại phiên giải trình, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết giai đoạn 2015 - 2021, số lượng người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập giảm 236.366 người, tương ứng 11,67%.

Trong đó, bộ, ngành Trung ương giảm 40.221 người, tương ứng 25,19%; địa phương giảm 196.145 người, tương ứng 10,51%. Số tinh giản trên đã bao gồm cả số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông công lập.

Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, nhu cầu biên chế trong các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập tính theo định mức quy định thì năm học 2021-2022, tại 63 địa phương nhu cầu cần bổ sung là 65.980 giáo viên. Trong đó cấp học mầm non 38.925 giáo viên, cấp học tiểu học 23.550 giáo viên, cấp trung học cơ sở 1.261 giáo viên và cấp trung học phổ thông 2.244 giáo viên.

Khắc phục tình trạng trên, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cũng cho biết trước mắt sẽ trình bổ sung 27.850 biên chế giáo viên mầm non, phổ thông. Bên cạnh đó, cũng xem xét, bổ sung chính sách tiền lương, phụ cấp nhất là phụ cấp ưu đãi với nhà giáo theo các cấp học.